BIRRE, POETE dhe LLOGJE

nga Charles Bukowski

përkthyer nga Urim Nerguti

Eh çfarë nate ! Willie kishte fjetur natën e kaluar në fushat në të dalë të Bakersfield. Dutchi kishte ardhur me një shok. Isha dëng me birrë. Po përgatisja sandviçe. Dutchi llomotiste për letërsi dhe poezi ; isha munduar ta largoja por, prapë, i fuste që i fuste hundët. Dutchi mban një librari andej nga Pasadena, nga Glendale apo ku e di unë. Kemi folur për rrëmujat. Më kanë pyetur ç’mendoja për to dhe iu kam thënë të dalë ç’të dalë, përgjigjet do të vinin vetë. Të dish të presësh, ishte mirë. Willie më ka marrë një cigare, e ka shkoqur mbështjellsen dhe e ka ndezur.

« Si ia bën ti për të shkruar artikuj nëpër gazeta ? ka thënë dikush. Ti tallje menderen me Liptonin për shkak të artikujve të tij, dhe tani bën si ai.
– Liptoni shkruan gjëra të majta alla Walter Winchell. Kursë unë bëj Art. Këtu është i gjithë dallimi.
– Ej, plako, a të kanë ngelur më qepë ? » ka pyetur Willie.

Kam vajtur në kuzhinë të kërkoj ca qepë të njoma dhe birrë. Willie sapo kishte përfunduar një roman – një roman që s’e kishte shkruar askush. Ai ishte gjithë-gjithë një tufë qimesh, një kafkë dhe një mjekër. Bluxhins të arnuar. Ishte në Frisco, një javë.
Pesëmbëdhjetë ditë më vonë, në Albuquerque. Pastaj ende diku gjetkë. Ngado që shkonte, merrte me vete një tufë poemash që i kishte zgjedhur për revistën e vet. Kjo revistë e famshme, a do të dilte ndonjëherë në dritë ? Këtë, vetëm Zoti mund ta dinte. Willie Fildefer, i thatë, vallëzues, i pavdekshëm. Shkruante bukur. I ndodhte që të nxehej keq, por e kishte pa urrejtje. Vetëm t’i lëshonte fjalët, e të takonte ty pastaj t’i mbaje. Gjëra të përcipta plot hir.

I kam ekzekutuar ende dhe ca birra. Dutchi vazhdonte trimëritë e veta mbi letërsinë.
Sapo kishte botuar 18th Dynasty Egiptian Automobile Tournon nga D.R. Wagner. Punë e paqme. Shoku i Dutchit mjaftohej duke dëgjuar – brezi i ri : memec, por mjaft i pranishëm. Willie jepte e merrte me një qepë :
« Kam folur me Neal Cassady. Ka dalë mendsh.
– Po, do statujë dhe ai. Rrota. Po i ngre vetes një mit kot. Kerouac e ka përmendur në librin e vet dhe kjo ia ka rritur ca hundën.
– Asgjë tjetër, kam thënë unë, përveç llomotitje të qelbura letrare, hë çuno ?
– Po, ka thënë Dutchi, të flasim për bathët tona. Të gjithë shohin kaçoren e vet.
– Pa më thuaj, Bukowski, ti beson vërtet se shkruhet ende poezi në ditët tona ? I ka ikur koha Lowellit, ti e di.
– Pothuaj gjithë të mëdhenjtë kanë vdekur – Frost, Cummings, Jeffers, W.C. Williams, T.S. Eliot, dhe të tjerët. Edhe Sandburg para dy ditësh. Të gjithë me radhë, madje të duket sikur vdesin bashkë, Vietnami i ka lënë shakull, bashkë me këto rrëmujat që s’po mbarojnë më. Po fillon një kohë e re, e çuditshme, e ngjeshur, kalbëzuese. Vështroni fundet e çupave sot, rrafsh me tulet. Gjithçka ndryshon shumë shpejt dhe aq më mirë, s’është ndonjë gjë e keqe kjo. Por elita trembet për kulturën e saj. Kultura është stabilizuese. Ska asgjë më të mirë se një muze, një opera të Verdit apo një poet të ndrydhur për të frenuar progresin. Lowell është futur në këtë të çarë, duke treguar poshtë këmbën e bardhë. Lowell është mjaft interesant për të të penguar të flesh, por mjaft i turbullt për të qenë i padëmshëm. Kur e lexon, ajo ç’të vjen ndërmend është se ky fëmijë nuk ka ngordhur kurrë urie, as ska patur ndonjëherë dhimbje dhëmbësh. Kështu ka ndodhur pak a shumë me Creeley dhe ma merr mendja se elita ka nguruar për një çast ndërmjet Creeley dhe Lowell. Dhe në fund ka zgjedhur Lowell sepse Creeley nuk dukej aq i qullët dhe nuk mund të kishe besim tek ai – është lloji i tipit që ia beh në një piknik tek Presidenti dhe i gudulis të ftuarit me mjekrën e tij.
Duhet të ishte pra Lowell, dhe atë kemi pasur.

– Atëherë ku janë poetët e vërtetë ?
– Jo në Amerikë. Dhe nuk shoh tjetër përveç nja dy a tre. Harold Norse, që ngushëllon neurasteninë e vet hipokondriake në Zvicër, boshatis xhepat e pasanikëve bamirës, ka diare, djersë dhe frikë nga milingonat. Tani nuk shkruan dhe aq shumë, po çmendet si ne të tjerët. Por ama kur shkruan, çfarë shuplake. Tjetri është Al Purdy. Jo Al Purdy romancier, por Al Purdy poet. Ka dy të tillë. Al Purdy jeton në Kanada, kultivon vreshtën e vet dhe shtrydh verë. Eshtë një pijanec ai, një gërdallë e vjetër dyzet vjeç. E shoqja e mirëmban që të shkruajë poema, dhe duhet pranuar se një grua e tillë është mrekulli. Kurse ne, s’kemi takuar ndonjëherë një të tillë. Shkurt, qeveria kanadeze i ka lidhur njëfarë burse, dy kacidhe herë pas here, dhe e ka dërguar në polin e Veriut që të rrëfejë për jetën atje, dhe kështu ka bërë : poema krejt të çmendura mbi zogjtë, njerëzit dhe qentë. Madje një ditë ka shkruar dhe një libër poezie që quhet Këngë për tërë Annettat, një libër që pothuaj më ka bërë të qaj nga fillimi deri në fund. Nganjëherë është mirë të admirosh, të kesh heronj, është mirë të dish se një tjetër gjithashtu po tërheq një pjesë të gjyles së zinxhirëve.
– Nuk beson se ti shkruan po aq mirë sa këta çunat ?
– Nganjëherë po. Por shpesh jo. »

Birra ka rrjedhur dhe më ka ardhur të dhjes. I kam dhënë pesë dollarë Willit dhe i kam thënë se do të ishte një ide e mirë që të na sillte nja dymbëdhjetë Schlitz të mëdha (kjo është një reklamë). Janë larguar që të tre dhe vetë kam shkuar të ulem në nevojtore. Dakort për të përzier problemet e mëdha të kohës, por më pëlqente më mirë të bëja çka bëja. Kam menduar spitalin, garat, ca vajza që i kam njohur, ca të tjera që i kam varrosur, pasojë kjo shkërdhimesh, dhe jo argumentimesh. Pijanece të çmendura që duheshin lidhur e që më kishin ndezur mirë, që dinin si të silleshin. Pastaj kam dëgjuar këtë nga prapa gardhit :

« Dëgjo, Johnny ? s’më ke puthur fare këtë javë. Çfarë ka që s’shkon, Johnny ? Fol, më thuaj, dua që të më flasësh.
– Po ik tani, ik. S’kam qejf të flas. ME LER VETEM, KUPTOVE ? HEJ ZOT, ME LER VETEM TE THASHE !
– Dëgjo, Johnny, dua thjesht të më flasësh, s’mundem më. S’ke nevojë të më prekësh, vetëm më fol, Johnny, s’mundem më, S’MUNDEM ME, O ZOT !
– HEJ ZOT I MADH, TE THASHE ME LER VETEM ! MERR VESH TI ? ME LER VETEM PO TE THEM, ME LESHO, HIQMU QAFE !
– Johnny… »

Ai ka goditur fort. Një shpullë. Me të vërtetë e ashpër. Desh kam rënë nga nevojtorja. Nga zhurmat, duket se ajo e la të pshurrte dhe po largohej.
Pastaj kanë mbërritur Dutchi, Willie dhe shkuma e birrës. I kanë hapur shishet. I dhashë fund punës në nevojtore dhe jam kthyer pranë tyre.

« Po përgatis një antologji, ka thënë Dutchi, një antologji të poetëve më të mirë të gjallë, vetëm të mëdhenjtë fare.
– Shkëlqyer, ka thënë Willie, e pse jo ?
Pastaj më ka parë mua :
– « Dhjeve mirë ?
– Eh, ja ashtu.
– Jo ?
– Jo.
– Ke nevojë për lirues, duhet të hash më shumë qepë të njoma.
– Kështu thua ?
– Po.

Kam zgjatur dorën drejt qepëve dhe kam ngrënë dy. Mbase do të ishte më mirë herën tjetër. Nejse, po vazhdohej përsëri me rrëmujat, birrat, llogjet, letërsia, ndërsa gjetkë zoçkat e vogla dhe të bukura lumturonin miliarderët e dhjamur. Kam zgjatur dorën për një cigare, ia kam shkoqur mbështjellsen, hequr unazën, e kam ngulur rrakun në gojë, një gojë e çuditshme dhe e qelbur, pastaj e kam ndezur. Të dështosh në një libër apo me një femër, është njëlloj : s’ke ç’bën.

Tags: charles bukowski, interviste, poezi, Urim Nerguti